Hàng năm vào tháng 7 âm lịch, cả vùng châu thổ Mê Kông chìm dần trong nước cho đến tháng 10 âm lịch. Trái ngược với lũ dữ dội và không đoán trước ở các vùng miền khác, nước ở đây dâng lên từ từ và đúng lịch. Đây là một món quà của Mẹ Thiên Nhiên. Năm nào nước về kém là dấu hiệu của mùa màng thất bát.
Tỉnh An Giang đã có đề án 31 mà sau đó đổi thành Chương trình “Khai thác lợi thế mùa nước nổi giai đoạn 2006 – 2010” mang thu nhập, lợi nhuận về cho người dân An Giang tăng dần hàng năm như năm 2006 đạt giá trị sản xuất trên 2.265 tỷ đồng, năm 2007 đạt trên 3.324 tỷ đồng. Riêng năm 2008 đạt cao nhất từ trước đến nay trên 4.902 tỷ đồng, tăng gần 2.000 tỷ đồng so năm trước. Góp phần vào giá trị năm 2009, Lữ hành An Giang (LHAG) là doanh nghiệp đầu tiên hái ra tiền khi bán được tour tham quan mùa nước nổi, một sản phẩm du lịch rất mới của ĐBSCL mà lâu nay chỉ tổ chức cho khách mời.
“Trong tinh thần thực hiện Chương trình “Khai thác lợi thế mùa nước nổi giai đoạn 2006 – 2010 của An Giang, chúng tôi muốn được góp phần cùng với địa phương tạo ra một sản phẩm du lịch hấp dẫn. Hy vọng thời gian tới, với sự hợp tác này, Lữ hành An Giang và người dân xã Vĩnh An huyện Châu Thành sẽ có nhiều cơ hội kiếm tiền từ món quà thiên nhiên ban tặng qua mùa nước nổi.” Ông Lê Minh Hưng, chủ tịch HĐQT của Công ty cổ phần Dịch vụ Lữ hành An Giang.
Thuyền máy đi dọc theo kênh Mặc Cần Dưng khoảng một cây số, rồi theo kênh Mương Sáu và kênh Vàm Xáng Cây Dương ra đồng Láng Linh.,
Chúng tôi đến từ Cần Thơ nhập theo đoàn khách đến từ Vũng Tàu và TPHCM. Rời Long Xuyên theo quốc lộ 91, xe của LHAG rẽ sang tỉnh lộ 941 rồi chạy đến địa phận xã Vĩnh An, huyện Châu Thành, An Giang. Tại đây thuyền máy đã đợi sẵn. Mọi người lục tục xuống xe và nhận mỗi người một áo phao, một áo mưa cùng một túi chống thấm dùng để cất ví, điện thoại. Ba chiếc thuyền chở gần 30 người rời bến đi dọc theo kênh Mặc Cần Dưng 1 đoạn khoảng 1km, tiếp tục ra đồng Láng Linh dọc theo Kênh Mương Sáu và kênh Vàm Xáng Cây Dương.
Đồng Láng Linh (cánh đồng lênh láng nước) là một vùng đất thấp nhiều phèn, ngày xưa không có kênh, rạch lớn ra vào, suốt năm chỉ gieo gặt một mùa lúa sạ. Nay Láng Linh thuộc 3 huyện Châu Phú, Châu Thành, Tịnh Biên.,
Lúc này mức nước đang đến đỉnh. Cuộc sống người dân hai bên bờ kênh vẫn bình thường. Thỉnh thoảng lại gặp một chiếc ghe cào hến, nơi khác lại thấy mấy em bé đang ngồi vắt vẻo trên xuồng gỡ lưới ngay trước cửa nhà, từng đàn vịt lao xao khi thuyền đi qua. Ghe chở hàng ngược xuôi liên tục. Không một dấu hiệu nào cho thấy chúng tôi đang đi vào vùng lũ đầy thảm thương như một số tờ báo vẫn thường cảm thán khi mùa nước nổi về. Trên bờ kênh xe cộ qua lại liền liền. Một đám cưới rộn ràng đầy ghe trước bến vẳng xuống kênh tiếng vọng cổ qua cái loa thùng.
Thỉnh thoảng chúng tôi lại gặp mấy em bé đang ngồi vắt vẻo trên xuồng gỡ lưới bắt cá.,
Chui qua một chiếc cầu gỗ, chúng tôi rẽ về phía tây. Trời bắt đầu mưa. Một cảnh quan ấn tượng mở ra trước mặt: cả một biển nước mênh mông nhìn mút mắt đến tận chân trời: đồng Láng Linh (cánh đồng lênh láng nước). Láng Linh là một vùng đất thấp, nhiều phèn, ngày xưa không có kênh, rạch lớn ra vào, suốt năm chỉ gieo gặt một mùa lúa sạ. Nay Láng Linh thuộc 3 huyện: Châu Phú, Châu Thành, Tịnh Biên. Mực nước hôm chúng tôi đếntại đây chỉ ở độ sâu khoảng 1,6m. Vào thời điểm có mực nước cao nhất cũng khoảng 2m.
Những ngọn núi của dãy Thất Sơn mờ mờ nơi chân trời phía tây gợi cho ai đã xem bộ phim “Mùa len trâu” mà hôm nay dự tour này không khỏi bồi hồi cho một thời xa vắng, khi mà những người khai phá đã phải trải qua biết bao gian khổ để sinh tồn.
Thuyền chạy giữa hai rặng bạch đàn, dấu vết để nhận ra đây là những con mương được đào sau này để dẫn nước và để dễ di chuyển. Có lúc chúng tôi băng đồng để tránh những cây cầu khỉ bắc qua mương mà giờ đây nhìn như những chiếc ghế dài bằng tre ai bỏ quên trên đồng nước vì không thể chui qua được.
Thấp thoáng trên đồng, những chiếc xuồng câu vẫn chăm chỉ gỡ lưới, nơi khác thì đang lặn ngụp cắm dớn (một loại bẫy lớn đón cá tôm, ngày xưa dớn làm bằng tre). Cá ở đây chủ yếu là cá trắng (cá linh, cá rô, cá chốt…), nhu cầu oxy rất cao nên không sống lâu khi rời mặt nước. Để giữ cá còn sống khi ra đến chợ, xuồng câu ở đây có một khoang thông nước vào ra để rộng (*) cá vì bơi được từ đồng ra đến chợ có khi mất vài tiếng đồng hồ. Mỗi chiếc xuống, ngoài dầm để bơi, còn có một cây sào để chống khi di chuyển và để dễ cắm và đu người nổi lên mặt nước khi giông gió lật xuồng. Mà chuyện gặp giông giữa đồng là bình thường.
Một người dân vùng lũ đang lặn ngụp cắm dớn (một loại bẫy lớn đón cá tôm ngày xưa dớn làm bằng tre). Cá ở đây chủ yếu là cá trắng (cá linh, cá rô, cá chốt…).,
Trên các thuyền, hướng dẫn viên vừa thuyết minh vừa liên tục giải thích các câu hỏi tới tấp của du khách. Dân thành phố về đồng thì tất nhiên có biết bao điều mới lạ. Tiếng à há và xuýt xoa của du khách trên thuyền chúng tôi gây hứng khởi cho Thuý Kiều, Phó Giám đốc của LHAG. Chỉ về các hướng, Thuý Kiều say sưa nói chuyện với khách. Chính gia đình cô cũng là một nông dân nhiều đời sống nhờ mùa nước nổi.
Thúy Kiều Phó giám đốc Công ty cổ phần dịch vụ Lữ hành An Giang, cùng tham gia hướng dẫn đoàn. Cô là người rất am hiểu về vùng đất này bởi vốn sinh trưởng trong một gia đình nông dân nhiều đời sống nhờ mùa nước nổi.,
Mưa vừa tạnh khi chúng tôi tiến đến Dinh Sơn Trung (*) và cập vào cạnh di tích Lò Rèn Bảy Thưa. Thật kỳ lạ khi giữa cánh đồng lại có một gò đất và đây chính là bản doanh mật khu Bảy Thưa do Quản Cơ Trần Văn Thành tổ chức và xây dựng năm 1867. Nay ở đây đã có đường bộ dẫn đến.
Trên bờ có rất đông người đón chúng tôi. Cầu tàu bằng xi măng dành cho khách thập phương đến viếng ông Cố (danh xưng dành cho Quản Cơ Trần Văn Thành) tạm trở thành bến tàu du lịch. Mấy chị thì sà ngay vào một cái bếp đang xèo xèo tiếng mỡ chiên bánh xèo. Một cô gái thoăn thoắt dùng cục mỡ heo tráng cái chảo rồi đổ vào đấy một vá bột có trộn lẫn cá linh thái mỏng. Chốc sau, cô lại mở nắp chảo rồi vốc một nắm bông điên điển rải lên mặt bánh. Cái bánh nhanh chóng được sắp lên một cái mâm đang đầy dần. Vài người xung phong khi được mời làm thử cười nắc nẻ vì làm sai cách.
Chốc sau cô lại mở nắp chảo rồi vốc một nắm bông điên điển rải lên mặt bánh.,
Bánh xèo
Số khác lại bâu quanh một chị đang kẹp từng con cá linh vào cái nẹp tre tươi. Cạnh đấy là lò than đang riu riu. Trước khi cùng ngồi xuống giúp nướng cá, họ bắt chị phải đứng hai tay cầm hai chùm kẹp đầy cá, phải cười thật tươi và nhìn vào ống kính. Diễn viên này rất vui khi được chụp hình.
Không kém thu hút là chàng trai lo lẩu cá linh bông điên điển và món gỏi bông súng đồng. Màu vàng rực của bông điên điển nổi bật trên màu tím hồng của cọng bông súng đồng đã lột vỏ được điểm xuyết bằng màu trắng của những con tép và màu đỏ của những lát ớt xắt.. Có vẻ như trộn gỏi là dễ nhất.
Hái bông súng
Riêng con cá linh cũng là một đề tài cho du khách trố mắt. Hoá ra cá linh đầu mùa, giữa mùa và cuối mùa nước là khác nhau. Chỉ có người dân tại đây mới được thưởng thức cá linh đầu mùa. Lúc ấy con cá chỉ bằng đầu đũa, tan ngay trong miệng để lại vị ngọt bùi. Vào giữa mùa, cá bắt đầu lớn cỡ ngón tay và có xương. Lúc này người ta nướng chấm với muối ớt dầm me tươi hoặc kho với mía cho rục. Cuối mùa, cá đã to cỡ hai ngón tay thì được làm mắm hoặc nước mắm. Nước mắm cá linh mang hương vị của đồng nội khác hẳn vị biển của cá cơm.
Lẩu cá linh nấu với bông điên điển là đặc sản mang hương vị vùng đồng bằng mùa nước nổi.
Ánh chớp của đèn máy ảnh loa lóa khắp nơi. Lúc này trời âm u nhưng không ai bận tâm. Khi ấn tượng của mọi người dịu xuống. Một trò chơi được bắt đầu. Bốn đội, mỗi đội 2 người sẽ thi chèo xuồng một quãng khoảng 100m. Tiếng cười vang vì xuồng không chịu đi hoặc đi hướng khác.
Du khách đến từ TPHCM và Vũng Tàu thích thú với trò chơi thi gỡ cá. Mỗi nhóm gỡ một đoạn lưới đã được thả sẵn. Cá của ai nhiều hơn sẽ thắng.
Sau đó là thi gỡ cá. Mỗi đội gỡ một đoạn lưới đã được thả sẵn. Cá của ai nhiều hơn sẽ thắng. Trên xuồng mỗi đội lại có một người dân địa phương ngồi hướng dẫn. Tiếng đếm cá từng đội mang lại chút ồn ào cho cánh đồng vắng lặng.
Chúng tôi theo hướng dẫn viên qua một cây cầu xi măng dài dẫn vào Dinh Sơn Trung. Ngôi nhà lá năm xưa để thờ nay là một ngôi đình to lớn, thoáng đãng. Có cả chỗ cho hàng trăm người về ăn nghỉ dịp 21 tháng hai âm lịch hàng năm. Tất cả đều do khách thập phương hỷ cúng. Cây kiếm lệnh năm xưa vẫn uy nghiêm trên bệ thờ Cố Quản. Địa danh Bảy Thưa là tên cây bảy thưa, một loại cây phổ biến tại đây năm xưa này chỉ còn vài cây. “Con cùng ông ngoại về đây làm công quả và vái ông Cố” Thuý Diễm, một cô gái học lớp 12 trường Trung học Vĩnh Bình nói một cách thành kính. Chỉ trong vài năm (1867 – 1873) mà mật khu Lò Rèn và người tổ chức là Quản cơ Trần Văn Thành đã đi vào tâm thức người dân đồng Láng Linh như thế.
Khu di tích Lò rèn Bảy Thưa bản doanh mật khu Bảy Thưa do quản cơ Trần Văn Thành lập nên vào năm 1867. Cạnh đó là dinh Sơn Trung, nơi thờ quản cơ Trần Văn Thành. Địa danh Bảy Thưa vốn từ tên cây bảy thưa, một loại cây phổ biến tại đây năm xưa nay chỉ còn lác đác vài cây.,
Lò rèn năm xưa nay được tái dựng đúng vị trí cũ. Cụm tượng diễn lại cảnh lò rèn của nghĩa quân đang nổi lửa trông như thật được rào bằng khung sắt bảo vệ cẩn thận. Một thanh niên sau khi quỳ lạy bàn thờ thiên trước nhà lưu niệm di tích Lò rèn Bảy Thưa cho biết hàng năm anh về đây thường xuyên, có khi là hàng tháng. Anh và mọi người chỉ cầu mong Ông Cố độ trì cho cuộc sống và gia đình.
Đến giờ ăn cập vô một bờ mương có hàng bạch đàn và hai cái trẹt biến thành hai mâm cơm nổi giữa lòng mương.
Đến giờ ăn ! Chúng tôi rời cầu tàu tiến thẳng ra giữa đồng. Chọn một rặng bạch đàn – cũng có nghĩa là một con mương – rồi cho chẹt (*) cập vào. Cô gái đổ bánh xèo được mời đi theo để bảo đảm luôn có bánh nóng hổi. Các kẹp cá nướng đã bổ sung thêm cá của các đội thi đấu bắt được. Có thêm cả món ốc nướng. Hai cái chẹt thành hai mâm cơm nổi giữa lòng mương. Không khí mang lại một cám giác khó tả. Sảng khoái, mênh mang.
Tất cả các món ăn đều được chế biến từ những nguyên liệu tại chỗ từ chính cánh đồng Láng Linh này.,
Tất cả các món ăn trưa nay đều lấy lên từ chính cánh đồng này. Các món trong bữa ăn này không xa lạ với chúng tôi. Nhưng cái cảm giác và hương vị vẫn hết sức tươi mới, ngon lạ lùng. Con ốc, con cá có thể do chính tôi vừa bắt lên lúc nãy hoặc vừa do bạn tôi nướng. Cái bánh nhăn nhúm này hình như là cái do tôi đổ.
Đến lúc này tôi mới để ý một người đàn ông khỏe mạnh, trạc 30 tuổi luôn tươi cười qua lại mấy cái chẹt. Anh thúc hối dọn thêm thức ăn chỗ này, nhắc nước đá chỗ kia và tươi cười mời tôi miếng dưa hấu khi biết tôi đã ăn xong. Lúc nãy cũng chính anh xăng xái đón chúng tôi lên bờ. Hoá ra đây là Trịnh Văn Điệp, phó chủ tịch xã Vĩnh An, huyện Châu Thành. UBND Xã Vĩnh An tán thành ý tưởng tổ chức tour mùa nước nổi của LHAG và cử anh là người hỗ trợ.
Ngoài việc bảo đảm an ninh cho du khách, xã còn phải tìm người đổ bánh, đưa thuyền đón khách, chuẩn bị cho các trò chơi. Lần đầu tiên, cuộc sống tĩnh lặng đồng Láng Linh lại trở thành một sản phẩm du lịch. Anh Điệp tỏ ra vui mừng vì tìm thêm được công việc cho người dân vào mùa nước. Một đoàn khách như hôm nay mang lại công việc cho hơn mười người chưa kể khả năng bán được sản vật tại chỗ khi hoạt động du lịch tại đây ổn định.
Đi vào bằng xuồng máy lúc trở về lại đi bằng trẹt và theo một hướng khác lúc đi vào.
Đoàn chúng tôi là đoàn khách thứ 6 do LHAG bán được tour. Đây là tour tham quan đã được ấp ủ nhiều năm nhưng trước đây chủ yếu là khách mời. Năm nay là năm đầu tour chính thức bán ra cho du khách từ món quà của thiên nhiên mà lâu này bị ngộ nhận là một thiên tai. Nguyễn Phùng Anh Khoa, trợ lý công nghệ thông tin của công ty kiểm toán KPMG cho biết anh và các bạn rất hài lòng và thỏa mãn với tour này. Anh đã tận mắt thấy mùa nước nổi tại đây và biết thêm được cuộc sống người đồng bằng sông Cửu Long.
Chúng tôi ra về bằng chẹt và theo một hướng khác lúc đi vào đồng. Hai bên cuôc sống vẫn nhộn nhịp. Một ông cụ khư khư ôm lấy cái nón vải đựng đầy bông điên điển. “Tui nay đã 74 tuổi mới biết thế nào là mùa nước nổi khi con cháu mời đi. Tui thích quá, hóa ra đâu có dễ sợ như người ta nói, về nhà tui sẽ khoe là đã tự mình “trèo cây” điên điển để hái được bao nhiêu đây bông nè” Ông cười hóm hỉnh.
===========
(*)
Rộng: Giữ cá còn sống trong thùng có nước.
Dinh Sơn Trung: Là nơi thờ Quản Cơ Trần Văn Thành.
Chẹt: một loại phà tự hành nhỏ thường dùng để chở người và các phương tiện qua sông hoặc di chuyển trên sông rạch ở ĐBSCL.
Trần Kiêm Mỹ Xuyên
Xem đầy đủ bài viết tại http://www.metinfo.vn/blog/?p=4574
.png)
